De adoptie creëert een afstammingsband tussen twee personen die niet gebaseerd is op een biologisch feit maar het resultaat is van de wil van deze personen en die bevestigd wordt door de rechtbank. De adoptie moet gebaseerd zijn op wettige motieven en mag slechts plaatsvinden in het hoger belang van dat kind en met eerbied voor de fundamentele rechten die het op grond van het internationaal recht toekomen.

In België bestaan twee soorten adopties: de eenvoudige en de volle adoptie

In België is de adoptie via twee wegen mogelijk:

• de onafhankelijke adoptie, d.w.z. zonder tussenkomst van geaggregeerde bemiddelaars
• de adoptie via geaggregeerde bemiddelaars. Enkel geaggregeerde instellingen kunnen bemiddelen bij een adoptie. De activiteit van bemiddelaar is een materie die tot de wetgevingsbevoegdheid van de gemeenschappen behoort. Daarom is het mogelijk dat er afwijkingen bestaan tussen de regels in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

1. Voorwaarden om te kunnen adopteren in België

• Adopties moeten steeds gegrond zijn op wettige redenen en ingeval zij betrekking hebben op een kind kunnen zij slechts plaatsvinden in het hoger belang van dat kind en met eerbied voor de fundamentele rechten die het op grond van het internationaal recht toekomen.

De adoptant of de adoptanten die een kind wensen te adopteren moeten bekwaam en geschikt zijn om te adopteren. Een persoon die daartoe over de vereiste sociaal-psychologische eigenschappen beschikt, is geschikt om te adopteren. De geschiktheid wordt door de jeugdrechtbank beoordeeld op grond van een maatschappelijk onderzoek. Vooraleer over hun geschiktheid wordt geoordeeld, moeten de persoon of de personen die een kind wensen te adopteren de voorbereiding hebben gevolgd die door de bevoegde gemeenschap wordt verstrekt, en die meer bepaald de informatie inhoudt over de stappen in de procedure, de juridische en de andere gevolgen van de adoptie, en over de mogelijkheid en het nut van nazorg na de adoptie. Het maatschappelijk onderzoek is echter niet verplicht wanneer de adoptant een kind wenst te adopteren: 1° dat met hem, met zijn echtgenoot of met de persoon met wie hij samenwoont, zelfs overleden, verwant is tot in de derde graad; of 2° met wie hij reeds het dagelijkse leven deelt of met wie hij reeds een sociale en affectieve band heeft.

- Leeftijd: Het te adopteren kind moet minimum twee maand oud zijn Voor de eenvoudige adoptie bestaat geen maximumleeftijd. De volle adoptie is alleen mogelijk als de te adopteren persoon minderjarig is.

De adoptant of de adoptanten moeten de leeftijd van vijfentwintig jaar hebben bereikt en ten minste vijftien jaar ouder zijn dan de geadopteerde. Het volstaat evenwel de leeftijd van achttien jaar te hebben bereikt en ten minste tien jaar ouder te zijn dan de geadopteerde wanneer het gaat om een afstammeling in de eerste graad of om een geadopteerde van de echtgenoot of van de samenwonende, zelfs overleden, van de adoptant.

Deze voorwaarden moeten vervuld zijn op het tijdstip van indiening van het verzoekschrift tot adoptie.

• De adoptie is slechts mogelijk door een persoon alleen of door een getrouwd of samenlevend paar van een verschillend geslacht;

- Toestemmingen

De ouders van het kind moeten met de adoptie instemmen. Als de geadopteerde meer dan 12 jaar oud is moet hij ook met de adoptie instemmen. Als alleen één van de echtgenoten wenst te adopteren, moet de andere echtgenoot daartoe zijn toestemming geven, behalve in geval van feitelijke scheiding.

2. Procedure

Het verzoek tot adoptie wordt bij verzoekschrift op tegenspraak ingediend bij de rechtbank. Het verzoekschrift vermeldt of het een gewone of volle adoptie betreft en de redenen waarom de adoptant of adoptanten voor deze adoptievorm hebben gekozen.

Maatschappelijk onderzoek

Indien het een minderjarige betreft wordt de geschiktheid van de adoptanten om te adopteren door de jeugdrechtbank beoordeeld op grond van een maatschappelijk onderzoek. De rechtbank houdt rekening met de persoonlijke, familiale en medische toestand van de betrokkene, en met zijn beweegredenen.

De procureur des Konings wint alle nuttige inlichtingen in omtrent de voorgenomen adoptie.

De rechtbank moet vooreerst nagaan of is voldaan aan de bij wet gestelde voorwaarden.

De griffier zendt het beschikkend gedeelte van de rechterlijke beslissing waarbij de adoptie wordt uitgesproken toe aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gewone verblijfplaats in België van de adoptant, van de adoptanten of van een van hen, of bij gebreke daarvan, van de geadopteerde. De ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft het beschikkend gedeelte onmiddellijk over in registers

3. De gevolgen van de adoptie

De minderjarige geadopteerde verkrijgt de Belgische nationaliteit van de adoptant.

De volle adoptie verleent aan het kind en zijn afstammelingen een statuut met dezelfde rechten en verplichtingen, als ware het kind geboren uit de adoptant of uit de adoptanten. De volle adoptie is onherroepelijk. Zie het hoofdstuk met betrekking tot de afstamming.

In geval van een gewone adoptie krijgt de geadopteerde de naam van de adoptant of de naam van de echtgenoot als de adoptanten gehuwd zijn. Het is ook mogelijk tijdens de adoptieprocedure de voornaam van het kind te veranderen. De eenvoudige adoptie kan wegens ernstige redenen herroepen worden. De geadopteerde erft van de adoptanten en behoudt bovendien zijn erfrecht in zijn oorspronkelijke familie.

4. De internationale adoptie

De persoon of de personen met gewone verblijfplaats in België die een kind wensen te adopteren dat zijn gewone verblijfplaats in een andere Staat heeft, moeten alvorens enige stappen met het oog op een adoptie te ondernemen, een vonnis verkrijgen waaruit blijkt dat zij bekwaam en geschikt zijn om een interlandelijke adoptie aan te gaan. Vooraleer hun geschiktheid wordt beoordeeld, moeten zij de voorbereiding hebben gevolgd die de bevoegde gemeenschap organiseert teneinde hen inzonderheid inlichtingen te verstrekken betreffende de verschillende stappen van de adoptieprocedure, de juridische gevolgen en de andere gevolgen van de adoptie alsook over de mogelijkheid en het nut van nazorg na de adoptie. Wanneer het vonnis betreffende de geschiktheid van de adoptant of van de adoptanten en het verslag door de griffier van de jeugdrechtbank in afschrift aan de federale centrale autoriteit is toegestuurd, bezorgt deze laatste ze aan de bevoegde centrale autoriteit van de gemeenschap. De overbrenging van het kind naar België met het oog op een adoptie kan slechts plaatsvinden en de adoptie slechts uitgesproken worden wanneer aan volgende voorwaarden is voldaan:

1° de bevoegde centrale autoriteit van de gemeenschap heeft het vonnis bezorgd aan de bevoegde autoriteit van de Staat van herkomst;

2° de bevoegde centrale autoriteit van de gemeenschap heeft van de bevoegde autoriteit van de Staat van herkomst ontvangen: a) een verslag dat gegevens bevat omtrent de identiteit van het kind, zijn adopteerbaarheid, zijn persoonlijke achtergrond, zijn gezinssituatie, zijn medisch verleden en dat van zijn familie, zijn sociaal milieu en de levensbeschouwelijke opvattingen ervan, alsmede zijn bijzondere behoeften; en b) de andere voor de adoptie vereiste stukken;

3° de adoptant of de adoptanten hebben schriftelijk ermee ingestemd het kind met het oog op zijn adoptie ten laste te nemen;

4° het bewijs werd geleverd dat de wet het kind toelaat of zal toelaten België binnen te komen en er permanent te verblijven;

5° de bevoegde centrale autoriteit van de gemeenschap en de bevoegde autoriteit van de Staat van herkomst van het kind hebben schriftelijk hun goedkeuring gehecht aan de beslissing om het aan de adoptant of aan de adoptanten toe te vertrouwen.