Spelen speelt een belangrijke rol in de persoonlijkheidsontwikkeling van een kind. Je kindje gaat nadenken over dingen die het hoort en ziet, probeert ontdekkingen een plaats te geven in zijn leefwereld, leert vooruit te denken en te plannen. Het leert problemen op te lossen en ontdekt hoe dingen werken. Door te klimmen, klauteren, rond te rennen wordt de grove motoriek ontwikkeld terwijl door knutselen de fijne motoriek wordt gestimuleerd.
Ook het spelen met andere kinderen, het rollenspel en de fantasie in een spel zijn erg belangrijk voor de ontwikkeling van je peuter.
Vooral door het rollenspel leren kinderen anderen en hun leefwereld kennen. Ze leren, in het fantasiespel, omgaan met hun emoties, angsten en verdriet. Kinderen kunnen door het fantasiespel hun ervaringen verwerken of zich voorbereiden op toekomstige gebeurtenissen. Kinderen die bang zijn voor de dokter kunnen nu zelf de dokter spelen, ze kunnen zelf mama, juffrouw of stoere soldaat zijn.
De kinderen kunnen experimenteren met een gedrag wat ze, tegenover volwassenen, niet kunnen uitproberen. Door zich voor te doen als iemand anders kunnen ze ook ervaren hoe die ander zich zal voelen in een bepaalde situatie. Je kind leert omgaan met emoties en leert hierdoor ook controle te krijgen over eigen emoties.
De kinderen leren ook rekening met elkaar te houden, want als ze allemaal doen wat ze zelf willen komen ze niet tot gezamenlijk spel.Ook worden rollen van elkaar overgenomen waardoor kinderen leren zich in een ander te verplaatsen, wat bijdraagt aan begrip voor elkaar.
Spel kan kinderen ook helpen om te gaan met angsten. Op een veilige manier kan geëxperimenteerd worden met angsten, omdat het toch niet echt is. Je kan een kind op deze manier leren om te gaan met de angst voor een hond of voor het donker. Een pop helpt in deze situatie erg goed; laat je kind moedertje of vadertje spelen en aan de pop uitleggen waarom je niet hoeft bang te zijn van een hond. Je kind zoekt zelf naar redenen en zal die redenen ook later tegenover zichzelf herhalen.
Omdat kinderen een rijke fantasie hebben is het heel belangrijk hen juiste en directe informatie te geven. Kinderen horen alles, ook als volwassenen onderling aan het praten zijn. Wanneer kinderen geen correcte informatie krijgen, bouwen ze een eigen verhaal in hun fantasie. Meestal zijn deze verhalen erger dan de werkelijkheid. Het is dan ook belangrijker op te letten wat kinderen in een rollenspel proberen om te zetten en te begrijpen. Merk je dat je kind angsten of negatieve emoties erger maakt, speel dan mee en probeer je kind meer uitleg te geven. Fantasie is erg belangrijk in de emotionele ontwikkeling van je kind. Stimuleer die fantasie, maar probeer je niet te vaak te mengen in het spel.