Studies over perinataal rouwproces, hebben aangetoond dat moeders de klassieke symptomen van een rouwproces vertonen.

De eerste reactie op het overlijden van je kindje

In de eerste reactie die moeders vertonen, kan er een onderscheid gemaakt worden tussen 3 mogelijkheden naargelang de persoonlijkheid van de moeder:

In de meeste gevallen ervaren moeders eerst een pijnlijke leegte in hun leven waarbij ze er een beetje versuft bijlopen. Andere moeders voelen eerst een zekere spanning en in tegenstelling tot de eerste groep, kunnen deze moeders niet stil blijven zitten en proberen ze zich zo veel mogelijk bezig te houden. Een derde mogelijkheid is dat de moeder zich afsluit van de buitenwereld omdat ze zich zo enorm verdrietig voelt en alleen maar wil huilen.

Schuldgevoelens

Talrijke vrouwen hebben in geval van perinataal overlijden te kampen met schuldgevoelens. Ze maken zichzelf verwijten en vragen zich af of het verlies van de baby te wijten is aan iets dat ze al dan niet gedaan zouden hebben. Sommige vrouwen hebben het gevoel dat ze gefaald hebben als moeder en als vrouw. Ze zien het verlies van de baby als een mislukking en hebben zo het gevoel dat ze niet voldaan hebben aan de verwachtingen van de echtgenoot en de familie in het algemeen.

Vele vrouwen zijn in dit stadium bang voor hun eigen reacties. Ze vragen zich af of ze niet gek aan het worden zijn omdat ze bv. de indruk hebben dat ze de baby 's nachts hebben horen huilen of dat ze de baby in hun buik hebben voelen bewegen, alsof ze nog steeds zwanger waren...

Al deze gevoelens kunnen ook gepaard gaan met lichamelijke symptomen zoals vermoeidheid, slapeloosheid, duizeligheid, verlies van eetlust.

Reactie van de vader

Naar de reactie van de vader in geval van perinataal overlijden werd veel minder onderzoek verricht en we hebben er bijgevolg dus minder informatie over.

In het algemeen wordt er wel gesteld dat de gevoelens van een man op dat moment minder intens zijn en sneller verwerkt zijn. Mannen zullen in deze periode vaak wel erg nerveus zijn en zich op hun werk storten.

Een perinataal overlijden is bijzonder moeilijk te verwerken omdat je er nooit op voorbereid bent en omdat er geen tastbaar lichaam is om een laatste keer aan te raken. Daarom lijkt het allemaal erg irreëel en is het zo moeilijk te aanvaarden. In de gevallen dat de baby toch al geboren was, kan het feit dat je de baby kan zien, aanraken, vasthouden het rouwproces een beetje vergemakkelijken.

Het rouwproces om je overleden kindje

Het verloop van het rouwproces is dus gedeeltelijk afhankelijk van het moment waarop het verlies voorkomt en van de band die de moeder op dat moment al met de baby heeft opgebouwd.

Er zijn 5 grote fases te onderscheiden in de ontwikkeling van de band met de baby

• het plannen van de baby door proberen zwanger te raken
• de bevestiging van de zwangerschap
• de aanvaarding van het idee dat men moeder wordt: in deze fase begint de moeder de baby als een deel van haar eigen lichaam te beschouwen
• het moment waarop de moeder de baby voelt bewegen
• de geboorte: door de baby te zien en aan te raken, wordt de band eens te meer versterkt

Voor de vader wordt de zwangerschap pas concreet bij de eerste bewegingen van de foetus en hij wordt eigenlijk pas echt vader na de geboorte. De vader ontwikkelt dus later dan de moeder een band met de baby. Dat stelt geen probleem wanneer alles goed verloopt maar bij overlijden van de baby komt dit verschil meer tot uiting en het verschil is des te groter als de moeder de baby vroeg verliest.

De moeder heeft echt het gevoel dat ze 'het wezentje dat in haar leefde' verloren heeft en voor haar is dit gevoel perfect vergelijkbaar met het overlijden van een naaste. De vader voelt het eerder aan als een zeer droevige gebeurtenis dan een overlijden.

Voor de moeder kan dit verschil erg pijnlijk zijn waardoor ze zich gaat isoloren en bitter kan worden. Het spreekt voor zich dat dit niet bevorderlijk is voor de relatie en dat enkel een goede communicatie hier soelaas kan bieden. Enkel door goed te communiceren, kunnen de 2 partners elkaars gevoelens goed begrijpen en de ander steunen. Dankzij deze wederzijdse steun wordt het rouwproces draaglijker.

Wil je liefst onmiddellijk weer zwanger worden?

Vele paren proberen na een perinataal overlijden zo snel mogelijk aan een volgende zwangerschap te beginnen. Dit is echter geen goed idee omdat je jezelf echt de tijd moet gunnen om het overlijden van de baby te verwerken. Het is raadzaam om 6 maanden tot 1 jaar te wachten voor je een nieuwe zwangerschap overweegt.

Jouw reactie tegenover je andere kinderen

Door de teleurstelling en het gebrek aan herinneringen is het mogelijk dat je het overleden kind gaat idealiseren. Dat is niet gezond voor het volgende kind dat voortdurend met een beeld van perfectie geconfronteerd wordt. Het is trouwens ook mogelijk dat je als moeder het tweede kind gaat idealiseren als reïncarnatie van het overleden kind. In ieder geval kunnen de psychologisch gevolgen van een niet goed verwerkt rouwproces dramatisch blijken te zijn door het volgende kind.

Als je al andere kinderen hebt, is het belangrijk dat je hen uitlegt wat er gebeurd is in een taal die aangepast is aan hun leeftijd. Het belangrijk om eerlijk te zijn met je kinderen en hen gerust te stellen. Zeg er ook expliciet bij dat zij er niks aan kunnen doen. Het gebeurt nogal vaak dat kinderen jaloers of agressief worden wanneer hun moeder zwanger is. Als dan iets gebeurt met de baby voelen ze zich als snel schuldig voor de negatieve gevoelens die ze hadden omdat ze denken dat ze daarmee iets slechts gedaan hebben.

De enige raad die we hier kunnen geven is praten, praten en nog eens praten, tot vervelens toe indien nodig. Het is immers belangrijk dat hetgeen vanbinnen leeft naar buiten komt.

Het is tevens belangrijk dat de ouders beseffen dat hun gevoelens normaal zijn en dat de pijn enkele weken zal duren en in de daaropvolgende maanden ook nog regelmatig de kop zal opsteken.