Of de afwezigheid van de vader al dan niet nadelig is voor de baby hangt vooral af van de aard en de reden van afwezigheid.
Wanneer de vader noodgedwongen ver van huis is, zal de baby er niet onder lijden omdat deze situatie gewoon deel uitmaakt van het dagelijkse leven. Indien de vader daarentegen doelbewust niet aanwezig is, zal zijn gedrag en zijn manier van doen waarschijnlijk wel nadelig zijn voor de baby. Bovendien zal de houding van de moeder ten opzichte van de vader in dit geval anders zijn. De kans is groot dat zij een negatief beeld van de vader heeft en dat kan een kind erg beïnvloeden. De plaats die de moeder toekent aan de vader in haar eigen leven en de gevoelens die de ouders voor elkaar hebben, zijn dus erg belangrijk voor het kind.
Moeders beseffen het misschien niet altijd maar een baby ontdekt zijn vader vooral via de houding van de moeder, de manier waarop ze naar zijn vader kijkt en waarop ze over de vader praat. De baby voelt heel vroeg aan in welke mate de moeder op de vader gesteld is. Al deze informatie leert de baby meer over zijn vader dan het lichamelijk contact zelf.
Het is trouwens uitermate belangrijk dat de baby die informatie over zijn vader überhaupt krijgt via de moeder want de baby kijkt erg op naar zijn moeder die dagelijks voor hem zorgt. Als de moeder dus een heel negatief beeld geeft van de vader, dan kan dat een kind echt tekenen. De rol van de vader is ook essentieel om een tegengewicht te bieden aan de ‘overmacht' van de moeder.
Men stelt zich wel eens de vraag wat een baby nu eigenlijk voelt als de vader afwezig is. In het dagelijkse leven van de baby verandert die afwezigheid feitelijk weinig als de houding van de moeder niet veranderd is ten gevolge van het ‘vertrek' van de vader. We kunnen daar dus uit afleiden dat de fysieke aanwezigheid van de vader minder belangrijk is voor de baby dan de aanwezigheid van de vader in de gevoelens van de moeder. Je kan je dan natuurlijk wel afvragen of het kind niet de intensiteit van de gevoelens van de moeder vergeet wanneer de vader langdurig afwezig is. Dat blijkt gelukkig niet het geval te zijn omdat de gevoelens van de moeder echt een sterke indruk nalaten bij de baby.
Deze indruk kan dan nog eens verstekt worden door het gedrag van de moeder. Een vrouw die erg gehecht is aan de vader van haar kind, gedraagt zich uiteraard anders dan een vrouw voor wie de vader weinig voorstelt. Het gevoel dat de baby heeft, kan dus bevestigd worden door materiële dingen zoals een telefoontje, het schrijven van een brief, een gesprek waarbij ze op een liefdevolle manier over de vader spreekt en ook wat ze tegen de baby zegt. Het is ook belangrijk dat de moeder tegen de baby zegt dat de vader snel zal terugkomen en dat hij aan hem denkt.
Voor gescheiden paren is de situatie jammer genoeg heel anders. Het kind kan in dit geval zijn vader wel veel zien maar hij heeft hier niet het voordeel dagelijks dat geruststellende gevoel te krijgen van de moeder. Als de moeder een nieuwe vriend heeft, kan dit aspect wel veranderen, hoewel die vriend natuurlijk de rol van zijn natuurlijke vader niet volledig kan overnemen.