De komst van een baby brengt altijd veranderingen met zich mee, op welk moment het kind ook geboren wordt. Bij een couveusekindje is de verandering des te groter omdat je er als ouder niet op voorbereid bent. Die situatie kan daarom moeilijk en complex zijn.

Draag zorg voor je relatie

Sommige spreken over een «storm aan gevoelens die door het gezin waait», een storm van angst, ongerustheid, een gevoel van onveiligheid. Soms kan er ook sprake zijn van agressiviteit tov de situatie, wat kan leiden tot luidruchtige conflicten. Of soms ziet men de ouders naar elkaar toegroeien omdat ze elke vorm van agressiviteit proberen af te wijzen.

Mama-zijn van een couveusekindje

Een vroeggeboorte kan dus moeilijkheden met zich meebrengen voor de relatie tussen de ouders maar ook voor de relatie tussen de moeder en de baby. De grote veranderingen die plaatsvinden, hebben immers een grote psychologische impact op de moeder en de baby, die nu onverwachts op een andere manier tot interactie komen.

Het gedrag van een prematuurtje bijvoorbeeld is immers anders dan een voldragen baby, zelfs als de vroeggeboorte niet gepaard gaat met bepaalde pathologieën. Het kind is minder ontvankelijk voor boodschappen van de buitenwereld, reageert minder en gebruikt al zijn energie en mogelijkheden om te overleven. Het zicht, het gehoor en de tastzin zijn minder ontwikkeld en maken het moeilijker om met de baby te communiceren.

Premature baby's zijn wel gevoelig voor stimuli maar ze kunnen de boodschap ervan moeilijk ontcijferen. Het is pas rond 8 maanden dat de manier waarop een baby zich uitdrukt overeenkomt met die van een voldragen baby. Er komt dan oogcontact en meer en meer variatie in de mimiek.

De moeder houdt aan een vroeggeboorte vaak schuldgevoelens over. Ze heeft haar baby niet kunnen dragen tot het einde van de zwangerschap en heeft het gevoel dat ze gefaald heeft. Dit gevoel kan zelfs aan de oorsprong liggen van depressiviteit bij de moeder.

Anderzijds heeft de moeder dubbelzinnige gevoelens tov het kind. Ze geeft haar baby liefde en tederheid maar soms steken ook haatgevoelens de kop op als gevolg van de frustatie en de angst die de vroeggeboorte met zich meebrengt.

Als moeder tegenstrijdige gevoelens hebben na de geboorte, is absoluut normaal maar in dit geval kunnen deze gevoelens niet gecompenseerd worden door het verzorgen van de baby of de baby's aanwezigheid omdat het contact met de baby in de couveuse veel beperkter is.

Ook op sociaal vlak worden deze gevoelens niet gecompenseerd. Er is een gebrek aan bevestiging (minder bezoek, minder geschenken,...) en deze bevestiging wordt vaak vervangen door medelijden. Zonder dan nog te spreken over het feit dat het verzorgend personeel en de medische apparatuur de premature baby als het ware "in beslag neemt". Dit kan een hindernis vormen voor de moeder waardoor ze nog eens het gevoel krijgt dat ze tekortschiet.

De medische hulp bij een prematuurtje

Ook tov van de medische ploeg hebben de ouders wel eens gemengde gevoelens. Enerzijds hebben ze veel bewondering en respect voor die mensen die voor hun kwetsbaar kindje zorgen maar tegelijkertijd voelen ze zich zelf onbekwaam om voor hun eigen baby te zorgen. Zo kunnen er bij de ouders schuld- en minderwaardigheidsgevoelens ontstaan. Ze hebben de indruk dat hun rol tijdelijk wordt overgenomen door meer bekwame personen, wat kan leiden tot jaloezie en rivaliteit. Het is daarom belangrijk om vanaf het begin een goede samenwerking te hebben met het medisch team, vooral via communicatie.

Wat kan papa doen?

Doordat de geboorte te vroeg plaatsvindt, wordt er een bruusk einde gemaakt aan de psychologische evolutie die de laatste maanden van de zwangerschap nog moest plaatsvinden. Dat maakt het voor de moeder moeilijk om het idee dat ze had van haar denkbeeldige baby te laten overeenstemmen het haar premature baby. Door de vroegtijdige bevalling wordt de moeder geconfronteerd met haar baby die zo kwetsbaar en « onaf » is en dat is helemaal niet wat ze zich bij haar baby had voorgesteld.

De vader kan in dit geval een belangrijke rol spelen, namelijk die van bemiddelaar. Hij heeft als eerste contact met de baby en de dienst. Hij is trouwens ook de eerste die informatie krijgt en daarom zal de moeder het nieuws van de vader kunnen vernemen. Houd er wel rekening mee dat de vader op dat moment ook met gemengde gevoelens te kampen kan hebben en dat hij ook angstig kan zijn. Verwacht dus niet van de vader dat hij alles kan dragen en alles aankan.

Het is belangrijk om te vermelden dat niet noodzakelijk alle ouders op dezelfde manier reageren als hierboven beschreven. Niet alle moeders reageren op dezelfde manier op een vroeggeboorte en niet alle moeders beleven deze moeilijke periode op dezelfde manier. De ene moeder is angstiger dan de andere. De vader kan het ook moeilijk hebben om zijn plaats te vinden, om aan de verwachtingen van de moeder te beantwoorden en om met zijn eigen angstgevoelens om te gaan.